1980’lerden 2010’lara uzanan bir dönemde Türkiye siyaseti analizlerinde, güçlü devlet-zayıf (sivil)toplum, merkez-çevre, devlet-piyasa, bürokrasi-burjuvazi, asker-sivil gibi ikiliklere dayanan yaklaşımlar “muhalif ama hegemonik” pozisyon kazandı. Türkiye siyasetine ve siyasi tarihine dair, siyasal ve bürokratik seçkinler arası ilişkilerle şekillenen, burjuvazi dahil hiçbir toplumsal aktörün siyaset ve devlet üzerinde bir etkisinin olmadığı devlet-merkezci bir analiz ve anlatı ürettiler. Kapitalizmin sınıfsal dinamikleri, siyasetin ve devletin sosyo-politik güç ilişkilerince şekillendiği göz ardı edildi. Teorik ve tarihsel-olgusal birçok sorunla malul olan bu anlatı, liberal demokrasiyi ideal bir siyasi ufuk olarak sundu.

2000’li yıllarla birlikte farklı teorik yaklaşımlardan eleştirel çalışmalar, Türkiye siyasetinin ve devletin hem tarih boyunca hem de günümüzde sosyo-politik güç ilişkilerinin bir alanı olduğunu sınıf, toplumsal cinsiyet, etnisite, dini kimlik vb. eksenler üzerinden ortaya koydu. Aynı zamanda, dış politika ve iç politikanın organik ilişkisini, Türkiye’nin küresel kapitalizmin iktisadi, siyasi, askeri yapılarıyla bağlarını analiz etti. İşçiler, köylüler, kadınlar, LGBTİ+ bireyler, gençler, Kürtler, Aleviler gibi baskı altındaki toplulukların siyasetin özneleri olduğunu sergileyen bu yeni kuşak araştırmalar, liberal paradigmanın ötesinde bir siyaset ve demokrasi ufkunu da ortaya koyuyor.

Cumhuriyet’in 100 yılı aşan siyasi tarihinin alt dönemlerine, dinamiklerine ve meselelerine odaklanarak bir bilançosunu çıkarmaya çalışan elinizdeki derleme, hem 1990’lardaki eleştirel birikimden faydalanıyor hem de esas olarak akademik sosyal bilimler literatüründeki bu yeni kuşak çalışmalar çerçevesinden bakıyor bu söz konusu tarihe.