Bu dosya, imparatorluğun farklı coğrafyalara uzanan göç hikâyelerine “içeriden dışarıya” bir bakış sunuyor.⠀

Editörlüğünü Hamdi Genç’in üstlendiği dört yazılık seçkide;⠀

Meryem Günaydın, İttihat ve Terakki’nin göç politikalarını ve vatandaşların yurtdışına çıkışına dair yaklaşımlarını inceliyor.⠀

Ali Aslan, Arnavut milliyetçiliği bağlamında Bayram Fehmi Bey üzerinden ABD’ye Arnavut göçünü ele alıyor.⠀

Hamdi Genç, “Beyaz Avustralya Politikası” çerçevesinde Avustralya’ya göçün zorluklarını ve göçmenlerin stratejilerini tartışıyor.⠀

Musa Demirdağ ise Lübnan ve Suriye’den Batı Afrika’ya uzanan az bilinen bir göç rotasını görünür kılıyor.⠀

Bu ayki sayıya dahil ettiğimiz iki yazı, aynı zamanda dosyaya da birer katkı niteliğinde. İlkay Yılmaz’ın “Göç, Evraklar ve Şiddet (1876-1908)” başlıklı yazısı II. Abdülhamid döneminde göç kontrolü meselesi ile gündelik yaşam pratiklerini bir arada ele alıyor. Pasaportlar, diğer belgeler ve yasalar çerçevesinde⠀

“göçün yaşanmış deneyimini” özellikle göç etmek isteyen Ermeni nüfus açısından değerlendiriyor.⠀

“Aile Evini Kim Satacak? Ermeni Kadınlar, Mülkiyet ve Transatlantik Göç” yazısında ise Hazal Özdemir özellikle Amerika’ya göç eden Ermeni kadınlar üzerinden “terk-i tâbiiyet” meselesine, kadınların⠀

göçünün nasıl yönetildiğine ve bunun patriyarka ile ilişkisine bakıyor.⠀

⠀

Göçe dair bu sayı, başta İzmir’de ve Hatay’da olmak üzere, ülkede yaşanan ağır orman yangınları sırasında çıktı. İnsanları, hayvanları, ağaçları kaybettik. On yıl önce Yırca’da bir gecede kesilen 6600 zeytin ağacının ardından, zeytin direnişini takiben kadınların kurduğu Yırca Hanımeli Kooperatifi’nden Münevver, o zaman kesilen ağaçlar için “Ağaçlar göçtükten sonra”…* demişti. Bu sayı hazırlanırken de çok can “göçtü.”

Ağaçların kesilişinin dile bir insanın göçüp gidişi gibi⠀

dökülüverdiği bir coğrafyada, bir de zeytin ağaçları şimdi madenler için yeniden tehlikede. Göçüp giden insanların, hayvanların ve ağaçların belleğine sahip çıkmamız temennisiyle⠀

⠀

İyi okumalar,⠀

⠀

* Elibirlik: Yırcalı Kadınlar, belgesel (yön. Ezgi Öz, Özge Ertem, Özge Özgüner), 2025.⠀