Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları Grubu ise, tarihçilik alanında aktif olarak üretim yapan kadın tarihçileri, Tarih Vakfı çatısı altında birleştirmek ve bu alanda yaptıkları üretimleri paylaşmak, çoğaltmak ve görünür kılmak amacıyla Tarih Vakfı’nda çalışan kadın tarihçiler tarafından kuruldu. Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları Gurubu, kurulduğu Haziran 2024 tarihinden bu yana, halihazırda varolan Women Talking History email grubunu kullanarak, üye sayısını bir yılda 80’e çıkarmıştır. Grup üyelerinin iki ayda bir Tarih Vakfı’nda gerçekleştirdiği düzenli genel toplantılara gerek İstanbul’dan gerekse yurtdışı ve şehir dışından hibrit katılım yüksek oranda devam etmektedir.
Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları Grubu üyelerinin önemli bir kısmı (Gülay Yılmaz, Başak Tuğ, Gülhan Balsoy, Zeynep Yelçe gibi) 2019’dan beri düzenlenen Kadın Kadına Tarih Konferansı kurucuları ve düzenleyicileri oldukları gibi, Tarih Vakfı toplumsal cinsiyet çalışmaları grubu 29 Kasım 2024’te üçüncüsü Mimar Sinan Üniversitesi’nde gerçekleştirilen Kadın Kadına Tarih Konferansı’nın ilk defa resmi paydaşlarından biri olmuştur. Bağımsız bir platform olan Kadın Kadına Tarih Konferansı’nın dördüncüsü, yine çalışma grubumuz üyelerinden olan kadın akademisyenler tarafından Özyeğin Üniversitesi ve New York Üniversitesi ortaklığında Nisan 2026’da gerçekleşmek üzere organize
edilmektedir.
Feminist tarihçiliğin yalnızca “kadın ve toplumsal cinsiyet” üzerine çalışmayı, okumayı, araştırmayı ya da ders vermeyi değil, tüm bu bilgi üretim süreçlerini feminist etik çerçevesinde sürdürmeyi kapsadığı anlayışıyla, Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları Grubu araştırma ve eğitim süreçlerinde karşılaşılan ve bu süreçlerin parçası olan toplumsal cinsiyet normlarını ve eşitsizliklerini fark etmeyi, bunların üzerine düşünüp, farkındalık oluşturmayı hedeflemektedir. Bu sebeple, grubumuz kadın tarihçiler arasında akademik üretimi paylaşmak ve görünür kılmanın yanında, akademi ve akademi dışı alanlarda toplumsal cinsiyet eşitliğini artırmak, toplumsal cinsiyete duyarlı müfredat ve politikalar üretilmesine katkıda bulunmak gibi hedefleri de gündeminde bulundurmaktadır.
Kasım 2024’te gerçekleştirdiğimiz Kadın Kadına Tarih Konferansı, yurtiçi ve yurtdışı katılımlarla başarılı bir biçimde tamamlanmış ve toplantının sonunda geniş katılımlı olarak gerçekleştirilen “Yuvarlak Masa Tartışması” sonucunda iki alanda çalışmalar yürütülmesine karar verilmiştir: 1. Tarih Vakfı bünyesinde kurulan kurullarda, yayınlanan kitap ve dergilerde toplumsal cinsiyet eşitliği temelli politikaların güçlendirilmesi amacıyla Tarih Vakfı’nın sahip olduğu “Toplumsal Cinsiyet Politika Belgesi”ni revize etmek, 2. Türkiye genelinde tarih alanında yazılan tezler ve yayımlanan akademik dergilerin editoryal kadroları ve yazı içeriklerindeki toplumsal cinsiyet temsiliyeti üzerine çalışma yürütmek. Bu iki çalışma alanı da grup üyelerimizin gönüllü katılımıyla devam etmektedir.
Ayrıca, Haziran 2024-Haziran 2025 arasındaki bir yıllık dönemde, biri online, diğeri hibrit toplantılarla yürütülen iki çalışma grubu başarıyla sürdürülmüştür. Bunlardan birincisi, grup üyelerinin üzerinde çalıştıkları bir projeyi (work in progress) gönüllü olan diğer grup üyeleriyle paylaşarak, önceden okunmuş olan projeyi tartışmaları şeklinde gerçekleşmiştir. Bu kapsamda, Gülhan Balsoy ve Ayşe Baltacıoğlu-Brammer 2024–2025 akademik yılında kadın kadına bir çalıştay serisi düzenlemeye başladı. Çalıştayın ilk yılında sekiz kez toplanıldı. Her bir buluşmada araştırmacılar makale ya da kitap bölümü taslaklarını önceden katılımcılar ile paylaştı; katılımcılar da metinleri dikkatlice okuyarak çevrimiçi ortamda bir araya gelip kapsamlı, yapıcı ve metni geliştirici geri bildirimler sundu. Bu çalıştaylar, yazarların argümanlarını güçlendirmelerine, literatü rle ilişkilerini netleştirmelerine, kavramsal çerçevelerini keskinleştirmelerine ve metinlerini yayıma bir adım daha yaklaştırmalarına katkıda bulunuyor. 2025–2026 akademik yılında da yedi toplantı yapmayı planlanmakta. Amacımız, kadın akademisyenler için dayanışma, üretkenlik ve ortak düşünme alanı oluşturan sürdürülebilir bir platform yaratmak.
İkinci çalışma grubu ise Aile Tarihi Çalışma grubu. Grup, Eylül 2024-Haziran 2025 süresince Osmanlı aile tarihi alanında yeni yapılmış 3 adet araştırmayı grup üyelerinin paylaşımına sunmuştur. Bu grubun çalışmaları, 2026 ilkbaharında yapılacak geniş katılımlı bir atölye/konferans ve Toplumsal Tarih ve diğer akademik platformlarda aile tarihi odaklı özel sayı planlamaları ile olarak devam etmektedir.
Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları Grubu, yeni dönemde esnek bir formatta geniş katılımlı bir Toplumsal Cinsiyet Tartışmaları dizisi planlamaktadır. Bu dizi kapsamında, kitap tartışmaları ve söyleşileri, tematik yuvarlak masa tartışmaları, film tartışmaları ve kitap okuma toplantıları planlanmaktadır. Bunlardan ilki, 19 Aralık tarihinde Zeynep Tek ve Bilge Ulusman’ın katılımıyla Feminist Mercekten Edebiyat Tarihi Yazımı, Biyografi ve Metodoloji başlıklı bir söyleşi olarak gerçekleşecektir. Ayrıca, grup üyelerimizden Gülhan Balsoy ve Başak Tuğ’un yürütmekte oldukları bir toplumsal cinsiyet tarihi araştırmaları el kitabı yazım süreci devam etmektedir.
